محل قرار گرفتن اتاق‌هاي عمل در بيمارستان‌‌ها از مهم ترين شاخص اثر گذار بر بهره‌وري و نيز رعايت اصول سيكل درمان بيماران و همچنين مقوله‌هاي ديگري از جمله كنترل عفونت‌هاي بيمارستاني و مهندسي ارزش در منابع تاسيساتي و... است. از طرفي طراحي اتاق عمل بيمارستان، نياز به مطالعات خاص همان بيمارستان وبه اهداف احداث آن بستگي دارد.

حال با توجه به موارد بالا به شرح فاكتورهاي مهم طراحي براي جا نمايي اتاق عمل مي‌پردازيم:

1- اتاق عمل‌ها را تا حدود دو دهه قبل در بــالاتــريــن طـبـقــات ســاختمـان اصلـي قـرار مي‌دادند و براي اين كار  دلايلي به شرح زير داشتند:
 دور بودن از مسير رفت و آمد عمومي
 دور بـــودن از جــريــان هــواي آلــوده بـيــن بخش‌ها
 نزديك‌تر بودن به دستگاه‌هاي تهويه روي پشت بام كه منجر به تهويه آسان‌تر و خطر خرابي كمتر و هزينه انتقال انرژي ارزانتر خواهد بود.
 وجود آسانسورهاي اختصاصي اتاق عمل امـكـان بـهـتـر تـوسـعـه و جـزيـيـات ديـگري مانند آرامش كامل و نبود مزاحم از قبيل سر و صداي محوطه و خيابان، سر و صداي بخش‌ها و...
2- امروزه تفكر طراحان بيمارستاني همگام با تكنولوژي جديد و تغيير استانداردهاي درماني، به ناچار تغييراتي در جانمايي بيمارستان‌ها پديد آورده است. ازجمله اين تغييرات عبارتند از:
 براي سهولت دسترسي همه بخش ها به اتاق عمل، مي‌بايستي اين مجموعه در طبقات مياني ساختمان اصلي گنجانده شود.
وجود آسانسورهاي اختصاصي اتاق عمل و بالابرهاي ويژه براي منظورهاي مختلف، در كـنـار اتـاق هـاي عـمـل تـقـريبا الزامي است. اين آسانسورها جهت استفاده‌‌هاي مختلف نظير جابجايي تخت بيماران، پرسنل بخش، CSR كثيف و تميز و....به‌كار مي‌رود.
 با توجه به واقع شدن كشور ما در نيمكره شمالي زمين، براي عدم برخورد با نور شديد آفتاب و همچنين امكان استفاده از يك نور ملايم و يكنواخت در طول روز، اتاق‌هاي عمل مي‌بايست در قسمت شمال ساختمان قرار گيرند.
 اتاق‌هاي عمل بايد كمترين فاصله را با  CSR يا استريليزاسيون مركزي داشته باشند.
 دسترسي اتاق عمل با بخش بستري جراحي و ICU وCCU و بانك خون بايستي كوتاه و سريع و حتي‌الامكان مستقل و بدون عبور از بخش‌هاي ديگر باشد. همچنين در مسير تردد داخلي بيمارستان باشد يعني جهت دسترسي به بخش‌هاي مختلف به اتاق عمل، نياز تردد به خارج از ساختمان اصلي اتاق عمل نباشد.

2- اجزاي داخلي در مجموعه اتاق عمل:
درون اتاق عمل يك بيمارستان، اجزا مختلفي وجود دارد كه تقسيم بندي و نحوه قرار گرفتن آن‌ها در كنار هم بر بهره وري، تاثير‌گذارتر بودن سيكل درماني بيمارستان  موثر خواهد بود. اين مجموعه شامل اتاق‌هاي بيهوشي، اتاق‌هاي اسكراپ، سالن ريكاوري، اتاق‌هاي عمل، پذيرش، اتاق تخت، اتاق آماده سازي بيماران، اتاق نگهداري وسايل و . . . است.
از طرفي اهميت عمليات ضد عفوني در اتاق‌هاي عمل با جان بيمار و ميزان موفقيت جراحي، پيوند ناگسستني دارد، به همين دليل در داخل مجموعه اتاق‌هاي عمل يك خط‌بندي و تقسيم بندي براساس سيكل كاري و نيز نوع ضد عفوني مورد نياز وجود دارد كه بايستي با درك صحيح آن كادر‌بندي اجزا مختلف را در كنار هم قرار داد. اين خط‌بندي به شرح زير است:

منطقه ‌ورودي بيماران و كاركنان وسايل
اين منطقه در حقيقت خارجي‌ترين ناحيه در اتاق عمل بوده و بايستي از ورود افراد غيره به آن جلوگيري كرده و به عبارتي تحت حفاظت باشد. اين منطقه الزاما نياز به استريل شدن  ندارد و صرف رعايت تميزي بيشتر در آن كافي است. معمولا اين منطقه را در طراحي ها با يك كريدور عريض  يا يك سالن 4*4 الي 8*5 (بستگي به تعداد اتاق‌هاي عمل و تعداد جراحي در هر ساعت دارد) از ديگر قسمت‌هاي داخلي و خارجي اتاق عمل جدا مي‌كنند. بهترين نوع طراحي اين منطقه به گونه‌اي است كه سيكل آمد و شد كاركنان و وسايل حدالامكان يك طرفه باشد و مسير داخل به خارج يا برعكس در كنار هم ولي مجزا باشد. چنانچه آسانسورهاي اختصاصي براي اتاق عمل وجود دارد محل باز شدن درب آن‌ها در همين منطقه خواهد بود. قسمت پذيرش بيماران، اتاق تعويض تخـت بيمـاران و در بعضـي مـواقـع اتـاق‌هـاي مـربـوط بـه پـرسنل اتاق عمل (رختكن، استراحت شيفت) در اين قسمت خواهد بود.

 منطقه داخلي اتاق عمل 
اين منطقه همان خط تميز يا خط زرد است كه در بيشتر بيمارستان‌هاي كشور يا با كم‌توجهي آن را برابر منطقه تحت حفاظت مي‌دانند يا با وسواس بي‌مورد آن را با خط قرمز يكي مي‌دانند. در صورتي كه هر دو مورد به يك اندازه موجب ريسك عفونت‌هاي بيمارستاني خواهند شد.
خط زرد در اتاق عمل همان محلي است كه بايستي لباس‌هاي مخصوص اتاق عمل (شال، گان، دمپايي و كلاه) را پوشيد. در اين منطقه كل وسايل و كاركنان و بيماران تحت كنترل قرار گرفته و كاملا بايستي تميز و غير آلوده باشند. ليكن اين بدان معني نيست كه اين مناطق تميز و استريل باشد.

 منطقه اصلي در اتاق عمل   
اين منطقه را ناحيه سترون شده يا ناحيه ضد عفوني شده يا ناحيه قرمز مي‌گويند. همه چيز در اين منطقه بايستي ضد عفوني شده يا به عبارتي استريل شده باشد. كليه اقلام، تجهيزات پزشكي و غير پزشكي، پرسنل، بيماران، حتي سطوح ديوارها، كف و سقف در اين منطقه حتي الامكان استريل شده وجود خواهند داشت. تك تك اتاق‌هاي عمل داراي سيستم گردش هوا به صورت مستقل از ديگر فضاهاي بيمارستان و مجهز به فيلترهاي مختلف به خصوص هپا خواهند بود. اين سيستم كه معمولا از هواكش هايي به نام اگزوز فن تشكيل شده است و به فاصله 30 سانتيمتر از كف و سقف اتاق عمل كار گذاشته شده‌اند براي خارج كردن گازهاي بيهوشي و . . . و همچنين استريل كردن هواي اتاق عمل به‌كار مي‌رود و در اتاق عمل يك فشارمنفي ايجاد مي كند تا گازها بتوانند از اتاق خارج شوند و يك فشار مثبت ايجاد مي‌كند تا هواي ميكروبي وارد اتاق نشود ولي به‌طور كلي هميشه فشار اتاق عمل مثبت است.
رطوبت نسبي اتاق عمل بايد 50% باشد تا از ايجاد الكتريسيته ساكن جلوگيري كند. در طراحي اين فضا بيشترين نقش مربوط به امور تاسيساتي خواهد بود.
الزامات تاسيساتي در كف اتاق عمل مانند شبكه زمين زير كفپوش‌هاي كانداكتيو كه معمولا به چاه زمين اتاق عمل وصل مي شود، بعضي اتلت‌هاي گازهاي طبي از كف و شبكه برق مورد نياز تخت جراحي كه از كف اتاق تامين مي‌شود، بايد رعايت شود. همچنين نيازهاي تاسيساتي در بالاي سقف مانند شبكه گازهاي طبي، شبكه هدايت سـرمـايـش و گـرمـايـش اتـاق، اگزوز فن‌ها، شبكه برق روشنايي، شبكه برق مصارف تجهيزاتي، فضاي مورد نياز نصب چراغ سيالتيك و....بايد رعايت شود.
سقف اتاق عمل بايد حداقل 3 متر باشد و اگر سقف از اين حد كوتاه‌تر باشد به دليل آنكه چراغ سيالتيك داراي سه بازو است و تا ارتفاع زيادي از سقف پايين مي‌آيد در حين جراحي امكان دارد با سر جراح اصابت كرده و دچار مشكل شود.
پريزهاي اتاق عمل بايد ضد جرقه باشند تا در صورت وجود الكتريسيته ساكن، ايجاد حريق نكنند. مي توان به جاي پريزهاي ضد حريق كه هـزينـه بـر هستنـد از پـريـزهـاي دردار نيز جهت كـاهش هزينه استفاده كرد بهتر است پريزهاي اتاق عمل قابليت وصل به برق سازمان و برق اضطراري را داشته باشند تا در صورت قطعي برق مشكلي پيش نيايد.
در بيرون از هر اتاق عمل يك ترانس ايزوله به نسبت 1به1 وجود دارد كه برق V220  شهر را به همان نسبت منتقل مي‌كند خصوصيات خوب اين ترانس اين است كه از برق شهر كاملا ايزوله است و در صورت نوسانات برق شهر در حين جراحي مشكلي به وجود نمي‌آيد. اين ترانس‌ها بايد به برق اضطراري و همچنين به چاه زمين بيمارستان وصل شوند.
در اتـاق عمـل‌هـا بهتـر اسـت از دستگـاه‌هاي مانيتورينگي كه جريان نشتي را كنترل مي‌كند استفاده شود تا زماني كه دستگاه جريان نشتي دارد و آن را به پريز برق متصل مي‌كنيم مانيتور آلارم برق گرفتگي دهد.
تالار اتاق عمل بايد يك سالن باشد كه درب تمامي اتاق‌ها به آن منتهي شود و در هر حال بايد فشار آن به گونه‌اي باشد كه امكان ورود هواي غير استريل به داخل اتاق وجود نداشته باشد.

 منطقه خروج گازهاي كثيف از اتاق عمل 
اين منطقه را راهرو دفع مي‌گويند. اين راهرو اصلـي‌تـريـن نقـش در كنتـرل آلـودگـي محيط يا كـنـتـرل عفـونـت‌هـاي بيمـارستـانـي را دارد. ايـن مـنـطـقه بهتر است به صورت يك كمربند تمام اتاق‌هاي عمل را در برگرفته، تا بتوانند ابزار و وسـايـل و مـواد اسـتفاده شده را از اين طريق از محدوده خط قرمز خارج كنند. اين منطقه بايد فـشـار هـواي كـمـتـري نـسـبـت بـه ناحيه استريل داشته باشد تا نه تنها مانع ورود هواي كثيف به نـاحـيـه خـط قـرمـز شـود بـلـكـه خود به نوعي به سيستم گردش جهت تخليه هواي كثيف كمك كند

نظرات شما عزیزان:

حسین فرامرزی

ساعت18:43---7 بهمن 1391

- [ایمیل]

از ارایه اطلاعات تون ممنون .موفق باشید

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: